-
1 ὑπο-δμὠς
ὑπο-δμὠς, ῶος, ὁ, Diener, Untergebener, = δμώς, Homerisch das composit. = dem simplex, ὁ ὑπό τινι ὢν δμώς, Hom. einmal, Odyss. 4, 386 Πρωτεὺς Ποσειδάωνος ὑποδμώς, parodirt von Matro bei Athen. 4, 135 f. Vgl. Lehrs Aristarch. ed. 2 p. 108.
-
2 δμωός [2]
δμωός, ὁ, der Sklave, poët., = pros. δοῦλος, von δαμάω, Apoll. Lex. Homer. p. 59, 19 Δμῶες δοῦλοι, ἀπὸ τοῦ δεδμῆσϑαι καὶ ὑποτετάχϑαι; zunächst wohl der im Kampfe Bezwungene u. zum Sklaven Gemachte, Odyss. 1, 398; sodann ganz allgemein = Sklave, ohne Rücksicht auf die Art des Erwerbs. Odyss. 24, 210 δμῶες ἀναγκαῖοι; 4, 644 τίνες αὐτῷ κοῦροι ἕποντ'; Ἰϑάκης ἐξαίρετοι, ἦ ἑοὶ αὐτοῦ ϑῆτές τε δμῶές τε, Scholl. Aristonic. σημειοῦνταί τινες, ὅτι διέστειλε τοὺς ϑῆτας ἀπὸ τῶν δμώων. ϑῆτες γὰρ λέγονται οἱ ἐλεύϑεροι μέν, μισϑῷ δὲ δουλεύοντες, δμῶες δὲ αὐτοὶ οἱ δοῦλοι, παρὰ τὸ δεδμῆσϑαι, ὅ ἐστιν ὑποτετάχϑαι; Odyss. 16, 305 ist δμῶες ἄνδρες verbunden, im Gegensatze zu den unmittelbar vorher erwähnten (δμωαὶ) γυναῖκες, ἀλλ' οἶοι σα τ' ἐγώ τε γυναικῶν γνώομεν ἰϑύν. καί κέ τεο δμώων ἀνδρῶν ἔτι πειρηϑεῖμεν, vgl. vs. 316. 318 γυναῖκας (δμωάς) – ἁνδρῶν (δμώων); vs. 305 gab es die var. lect. καί κ' ἐτεοδμώων ἀνδρῶν, Scholl. ὁ δὲ Ἀσκαλωνίτης ἐτεοδμώων, τῶν ἀγαϑῶν ϑεραπόντων. Homerische Formen: nom. sing. δμώς Odyss. 24, 257; acc. δμῶα 4, 736; dual. nom. τὼ δμῶε Odyss. 21, 244. 22, 114; plur. δμῶες, gen. δμώων, vgl. Herodian. Scholl. Iliad. 15, 105, dativ. δμωσίν Odyss. 17, 389, mehrmals δμώεσσι (ν), acc. δμῶας. In der Ilias findet sich das Wort nur 19, 333, κτῆσιν ἐμὴν δμῶάς τε καὶ ὑψερεφὲς μέγα δῶμα, welcher Vers auch Odyss. 7, 225 vorkommt. Aber δμωή erscheint in der Ilias mehrmals. So gab es denn auch Iliad. 19, 333 im Alterthume die Lesart δμωάς, wie aus Scholl. B erhellt, ἀρσενικῶς το δμῶας· συνυπακούεται δὲ αὐτῷ καὶ τὸ ϑηλυκόν; außerdem gab es daselbst noch eine Lesart mit einem Ι, ohne Zweifel δμῳάς (ΔΜΩΙΆΣ), Scholl. Didym. οὕτως Ἀρίσταρχος δμῶας ἔξω τοῠ Ι. Odyss. 7, 225 las Aristarch in seiner einen Ausgabe δμωάς, in der andern δμῶας, Scholl. Didym. διχῶς, δμωάς καὶ δμῶας. – Soph. Ant. 574; Eur. El. 628 u. öfter; der sing. steht Hes. O. 428; Eur. Phoen. frg. IV, 2.
-
3 δμωή
δμωή, ἡ, die Sclavin; poët. = pros. δούλη; substantivirtes femin. eines, wie es scheint, in andern Formen wenigstens nicht mehr sicher nachweisbaren Adjectivs δμῳός, δμῳ. δμῳόν, welches Nebenform zu δμώιος. δμωία, δμώιον ist, dem Adjectivum von δμώς. Vgl. Τρώς, Τρώιος Τρωία Τρώιον, Τρῳός Τρῳή Τρῳόν, ἡ Τρωή die Trojanerinn: Iliad. 13, 262 δούρατα Τρώια; 23, 378 ἵπποι Τρώιοι; 23, 291 ἵππους Τρῳούς; 16, 393 ἵπποι Τρῳαί; 17, 255 Τρῳῇσι κυσίν; 5, 461 Τρῳὰς στίχας; 22, 57 Τρῶας καὶ Τρωάς, Trojaner und Trojanerinnen. Daß ἡ δμωή eigentlich und ursprünglich Adjectivum sei, zeigt auch wohl die bei Homer häufige Verbindung δμωαὶ γυναῖκες, s. z. B. Iliad. 6, 523 Odyss. 13, 66. Ob man auch das substantivirte ἡ δμωή mit dem Ι subscriptum schreiben solle, welches dem adjectivischen ἡ δμῳή jedenfalls gebührt, war schon im Alterthume zweifelhaft. Man vgl. mit den s. v. Δμώς abgedruckten Scholien zu Iliad. 19, 333 und zu Odyss. 7, 225 folgendes Scholium zu Odyss. 19, 121 μή τίς μοι δμωῶν νεμεσήσεται, welches doch wohl unläugbar aus Herodians Ὀδυσσειακὴ προσῳδία ausgezogen ist: μή τις μοι δμωῶν: δμωῶν σὺν τῷ Ι καὶ περισπωμένως, ϑηλυκὸν γάρ ἐστι. οὕτως Ἀρίσταρχος καὶ Ἡρωδιανός. Der s. v. Δμώς besprochene Vers Iliad. 19, 333 Odyss. 7, 225 kehrt Odyss. 19, 526 wieder, wo die Lesart δμῶας nicht überliefert ist, auch wohl nicht passend ist, da hier ein Weib. Penelope. die Worte spricht, κτῆσιν ἐμήν, δμωάς τε καὶ ὑψερεφὲς μέγα δῶμα, während Iliad. 19, 333 Achill und Odyss. 7, 225 Odysseus redet. Bei Homer kommt δμωή nur im plural. vor: nom. δμωαί, gen. δμωάων Odyss. 1, 435. 15, 25. 22, 396, δμωῶν Odyss. 19, 121, dat. δμωῇσι (ν), acc. δμωάς, vocat. δμωαί Iliad. 6, 376 Odyss. 18, 513. Ursprünglich bezeichnete δμωή wohl nur die im Kriege Gefangene und zur Sklavin Gemachte, s. z. B. Iliad. 18, 28 u. vgl. s. v. Δμώς. – Folgende Dichter; den sing. hat Qu. Sm. 5, 560. Selten in Prosa, Xen. Cyr. 5, 1, 6. – Vgl. δμωός.